"Naród, który nie pamięta swojej historii, nie wart jest przeżycia."
Bambrzy wielkopolscy w przedstawieniu "Mazowsza", 2008. Towarzystwo Bambrów Poznańskich
Plakat teatralny, H. Hilscher, 1977 http://ksiegarnia.pwn.pl
Poczdam-Sanssouci, grób Fryderyka Wielkiego (po lewej) i jego psów [fot. Irish Rose]
[z listu Otto von Bismarcka do siostry Malwiny, 26 marca 1861]
Hymn Cesarstwa Niemiec 1871-1918 "Heil dir im Siegerkranz" ("Chwała Ci, w wieńcu zwycięzcy"), słowa: B.G.Schumacher i H.Harries, 1790/93, melodia z hymnu Wielkiej Brytanii "God Save the Queen" ("Boże chroń królową"), 1745 r.
♦ 5 sierpnia 1772 - Pierwszy rozbiór Polski
♦ 23 stycznia 1793 - Drugi rozbiór Polski
♦ 24 października 1795 - Trzeci rozbiór Polski
Rabunek regaliów ze skarbca królewskiego na Wawelu. Rabunek odbył się pod wodzą gubernatora Antoniego von Hoyma w nocy z 3 na 4 października 1795 r. Rozkaz, który przyszedł 24 września 1795 z Poczdamu brzmiał: "insygnia koronne pod bezpieczną eskortą i w największej tajemnicy przewieźć do Koźla, a stamtąd do Wrocławia". Dalej precjoza wywieziono do Berlina. W momencie pruskiego rabunku w Skarbcu wawelskim znajdowało się 5 koron, w tym najstarsza tzw. bolesławowska (przypisywaną Bolesławowi Chrobremu zdobiona 359-cioma kamieniami - rubinami, szmaragdami, szafirami i perłami), korona królowych, korona tzw. węgierska, korona tzw. szwedzka, pochodzącą od Zygmunta III, korona homagialna (Władysława Łokietka), a także 4 berła, w tym dwa metalowe, 5 jabłek, 4 łańcuchy, 4 miecze, w wśród nich "Szczerbiec" oraz miecz Zygmunta Starego, dwa relikwiarze i inne przedmioty.
♦ 1834 - Klasztor benedyktynów w Lubiniu koło Kościana (skryptorium i bogata biblioteka, w/g legendy żył tu Gall Anonim). Rząd pruski rozproszył zbiory, część pergaminowych skryptów spalono na miejscu, część wywieziono do Poznania, a część do Berlina. Jedna z największych tragedii polskiej kultury.
Klasztor benedyktynów w Lubiniu [mapa okolic]
♦ 4 października 1839 - Aresztowanie arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego Marcina Dunina. Dekret pruski nakazywał, że dzieci małżeństw mieszanych wyznaniowo mają być wychowywane w wierze ojca. Ks. abp Marcin Dunin sprzeciwił się temu i niemal na rok został uwięziony w twierdzy Kołobrzeg. Wywołało to konflikt narodowy.
♦ 1848 - Wiosna Ludów. Po stłumieniu powstania, Prusacy po raz pierwszy organizowali publiczne egzekucje na czynnie protestujących Polakach.
♦ 1850 - Zakaz wydawania polskich ulotek, pieśni narodowych oraz rozpowszechniania ilustracji o treści patriotycznej. Na tej podstawie skonfiskowano w latach 1850 - 1911 ogółem 409 polskich książek, w tym wiele śpiewników, zakazano śpiewania 244 pieśni polskich. Na 44 wyroki skazujące za śpiewanie takich pieśni 20 przypadało na polski hymn narodowy. Pierwszy wyrok za śpiewanie Mazurka Dabrowskiego wydał sąd w Poznaniu 7 stycznia 1873 r. Widocznie hymn nadal był popularny w zaborze pruskim, skoro w późniejszych latach zapadały dalsze wyroki. Liczba wyroków za śpiewanie "Jeszcze Polska" świadczy o tym, że władze pruskie rozumiały znaczenie tego hymnu w życiu narodu polskiego. W zmaganiach z naporem niemczyzny wyróżniała się również ludność Pomorza Gdańskiego. Pośród organizacji chłopskich najaktywniejsze były koła śpiewacze. Pruska polityka wynaradawiania nie zdołała wydrzeć chłopom pomorskim przywiązania do polskich pieśni.
♦ 1871 - Zjednoczenie Niemiec i kulturkampf
"Rugi pruskie", Wojciech Kossak, 1909
♦ 1872 - Usunięcie języka polskiego ze szkół państwowych
♦ 7 stycznia 1873 - Rozpoczęcie przed pruskim sądem procesu Polaka za odśpiewanie "Mazurka Dąbrowskiego"
♦ 1874 - Usunięcie języka polskiego z urzędów stanu cywilnego
♦ 1877 - Usunięcie języka polskiego ze szkół ludowych
♦ 1885 - Pierwsze w Europie masowe przesiedlenia etniczne. Władze pruskie wysiedlają z Wielkopolski ponad 30 000 Polaków, na ich miejsce ściągano kolonistów z głębi Niemiec.
♦ 1886 - W Poznaniu powołano komisję kolonizacyjną, zajmującą się pozyskiwaniem ziem z rąk polskich i przekazywaniem osiedleńcom. Niemieccy urzędnicy dla zachęty otrzymywali specjalny dodatek do pensji. Wielkopolska była największą kolonią pruską w Europie.
♦ 1901 - Usunięcie języka polskiego z nauczania religii.
♦ 1905 - Strajk polskich dzieci we Wrześni. Według niemieckich obliczeń, w ciągu roku objął w Wielkopolsce 800 szkół i 75000 dzieci z polskich rodzin. Dzieci strajkowały przeciwko usunięciu języka polskiego z nauki religii. Rząd pruski ukarał rodziców do płacenia wysokich grzywien, a dzieci powtarzaniem roku nauczania. W państwie pruskim żyło 3 mln Polaków, którzy nie mieli ani jednej szkoły nauczającej języka polskiego.
"Cierpienia Polski" ("Pruska kultura"), film Mojżesza Towbina, 1907/08. [Najstarszy polski film fabularny, Wprost, 5-02-2009]
Muzeum Regionalne im. Dzieci Wrzesińskich we Wrześni
Historia pieśni "Rota" (1907 r.)
Pełny tekst "Roty" Marii Konopnickiej, ulotka, 1945 Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu /k. Krosna
♦ 1908 - Sejm Rzeszy uchwalił ustawę, na mocy której komisja kolonizacyjna uzyskała prawo wywłaszczenia 70 000 ha ziemi z rąk polskich, jednocześnie utrudniano budowę domów. Michał Drzymała, rolnik spod Gradowic zakupił wóz cyrkowy, ale ziemi nie oddał. Policjant codziennie sprawdzał, czy wóz jest jeszcze wozem, czy już domem. Pomysł z wozem podsunął mu sąsiad Niemiec.
♦ 1910 - Wobec naporu Niemiec, Polacy zaczęli masowo zrzeszać się w spółdzielnie oraz zapisywać się do kas zapomogowo - pożyczkowych. Około 125 000 Polaków było członkami 165 organizacji spółdzielczych. Na ich czele stali księża: Piotr Wawrzyniak (zwany "królem czynu"), Augustyn Szamarzewski, Stanisław Adamski. Niemcy tylko dzięki rządowym programom pomocowym byli w stanie przeciwstawić się rosnącej konkurencji ekonomicznej Polaków. To wówczas powstały hasła: "wartość narodu mierzy się tym, jak płaci on swe rachunki" (ks. Wawrzyniak), "swój kupuje u swojego", "swój do swojego po swoje", "módl się i pracuj, reszty Bóg dokona". Polska klasa średnia stała się silna gospodarczo i zorientowana patriotycznie.
♦ 1912 - Sędzia usuwa z boiska piłkarza za odezwanie się do kolegi w języku polskim
♦ 1913 - Wielkopolska "spichlerzem Rzeszy": produkcja ziemniaków 1300 kg na mieszkańca (Niemcy 570 kg/mieszk.), produkcja zboża 413 kg /mieszk. (Niemcy 200kg na mieszk.)
♦ 1914 - I wojna światowa. Do armii niemieckiej wcielono z terenu zaboru pruskiego ponad 340 000 Polaków, w tym około 100 000 Wielkopolan. Polacy nie mogli awansować do rangi dowódcy kompanii bądź baterii. Stanowili tzw. "mięso armatnie". W wyniku działań wojennych 85 000 żołnierzy polskich odniosło rany lub zginęło.
Otto von Bismarck - w karykaturze francuskiej
I wojna światowa - szokująca cena za zwycięstwo nad Niemcami
♦ 3 czerwca 1918 - Traktat wersalski. Utworzenie niepodległej Polski.
♦ 16 lutego 1919 - Trewir. Przedstawiciele zwycięskich mocarstw nakazali Niemcom wstrzymać działania wojenne w Wielkopolsce, która wkrótce miała być przyznana Polsce (dzięki Powstaniu Wielkopolskiemu).
Granice Niemiec z 1937 r.
Piotr Cywiński: "Prusofilia. Land Prusy zamiast Berlina i Brandenburgii?", [Wprost, 12/2002]
Po prawej: nagły spadek % Niemców w miastach - 1910 vs 1931); Rys. W. Boratyński (poległ w 1939 r.) w: J. Kisielewski, "Ziemia gromadzi prochy"
"Polacy w oczach Niemców " [czas łączny: 23 min.], scen. i reż. Jerzy Tepli (Polsat 2004) TV Fronda:
Muzeum Miejskie Wrocławia - skandaliczna wystawa! [w haśle są dwa linki]
1 września 2009 r., na Westerplatte premier Władimir Putin winą za wybuch II wojny światowej obarczył traktat wersalski. (Traktat, który ustanowił niepodległą Polskę!)
- scen. i reż. Lucy Carter, 2004 r., czas łączny: 49 min. 07 sek.
Część 3 - [9:59]
Część 4 - [9:50]
Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką
Historia repliki polskich insygniów koronacyjnych
Komentarze